Bugün elime ulaşan ram'lerden sonra bozuk spectrumlarımı onarmaya giriştim. Kendim de bir amatör olduğumdan deneyimlerimi aktarayım.
Dikkat, burada yazan bilgileri uygularken oluşacak zararlardan siz sorumlusunuz. Dikkatli olun!
Bu arada bozuk spectrumlar şöyle oluyor genelde (ama bu semptomlar farklı sorunlardan da kaynaklanabilir):
a. Spectrum açılıyor oyunlar yüklenmiyor (Ram problemi) Clear 60000 yazarsanız RAMTop hatası gelir. Üst ram bozuk.
b. Spectrum açılıyor, beyaz çerçeve siyah ekranda kalıyor. Alt ram bozuk.
c. Spectrum açıldığında tamamen siyah ekran. Herşey olabilir, ROM, ULA, CPU ve en son RAM
d. Spectrum açılıyor ekranda acaip renkli kutucuklar. ROM, RAM ya da ULA
Spectrum Servis kılavuzunu açtım, buraya da deneyimlerimi aktarıyorum:
Voltajlar: Multimetrenizi DC akıma getirerek, bir ucunu adaptör soketinin (-) yönüne dokundurun, (+) ucunu ise aşağıdaki noktaları test etmek için kullanın. Dikkat edin, Zx Spectrum güç kaynağı soketi tersdir. Yani dış kısım (+) iç kısım/göbek (-) uçtur. Ters bağlarsanız büyük olasılıkla makineyi komple yakarsınız. Bu konuda bir koruma yok.
1. Öncelikle PSU en az 7V, en çok 14V basıyor olması gerek, eğer burda problem var ise orayı halletmekte fayda var. Sonra içerdeki voltajlara geçelim:
Adaptör girişinin hemen altında iki tane büyük kondansatör var, bunlar 7805C'ya gireni çıkanı düzenliyorlar. Şu şekilde olmalılar:
2. C50'yi bulup + ucunu ölçüyoruz, 7 ile 11V arası olmalı, ideal olarak 9v.
3. C34'ün + ucunu ölçünce tam 5V çıkmalı, 0.25V oynama olabilirmiş, ama ani iniş çıkış olmamalı. Eğer burda problem varsa
voltaj regülatörünü değiştirin.
4. Alt RAM'de IC6'ı bulup 9. bacağını ölçüyoruz, burası aynen 5V (+/- 0.25v) olmalı:
5. Yine IC6'nın 8 bacağı, 12V olmalı.
7. Yine IC6'nın 1. bacağı -5V olmalı.
6. C52 kodlu direnci bulup IC14'e giden bacağını ölçüyoruz, burası 12V olmalı
Osiloskopu olanlar içinde birkaç test var, bende yok, ama yazalım: IC1 (ULA)'nın 32.bacağı, 14mhz, +5V kare dalga. ...Ve R1-8,17-23'ün rt ucundan, 3.5v dalga şekli görülmeliymiş.
Bunlar tamam ise RAM testine geçebiliriz.Arızalı ram'i tesbit etmenin birsürü yöntemi var, bunlardan bir tanesi bir test programı yazmak. Tabii bunun için birinci koşul makinenin basic'e düşüyor olması gerek
Neyse koda geçelim:
LET x=1+(PRINT PEEK 23732 + PEEK 23733 * 256) : POKE x,85 : PRINT PEEK x : POKE x,170 : PRINT PEEK x : PRINT x
Bunu yazdığınızda ekranda üç rakam göreceksiniz:
örn.
85
171
32768
üstteki rakam 85 ise 4116'larınızın tamamı sağlam demektir. Aynı şekilde ikinci rakam 170 ise TI4532'leriniz sağlam demektir. Eğer bu rakamlardan biri örnekteki gibi farklı ise, üçüncü rakama göre aşağıdaki tabloyu kullanarak ram'leri değiştirmeye başayabilirsiniz:
+--1.satirdaki rakam +-- Eğer 3.rakam 32767 ya da daha küçük ise (4116'lar)
| |
| +--2. satır | +-- eğer 3.rakam 32768 ya da daha büyük ise (4532 3/4'ler)
| | | |
84 171 IC6 IC15
87 168 IC7 IC16
81 174 IC8 IC17
93 162 IC9 IC18
69 186 IC10 IC19
117 138 IC11 IC20
21 234 IC12 IC21
213 42 IC13 IC22
dikkat: 4532'lerin iki tipi var 3 ve 4 diye, bunların hepsi aynı olmalı. 3 ve 4'leri birlikte kullanamıyoruz.
Eğer makine reset'e başlıyor (beyaz çerçeve, siyah ekran üzerine yavaşça beliren kırmızı dikine çizgiler görünüyor olmalı) fakat basic açılmıyor ise (eğer diğer herşey sağlamsa) büyük olasılıkla IC6-10 arası bir problem var demektir. Alco'nun sevdiği piggyback yöntemi ile ramleri tek tek deneyip, ve her seferinde resetleyerek kızmızı çizgilerin değişen uzunluklarından bir işaret bulabilirsiniz.
Fakat RAM hatalarının genelikle voltaj sorunlarından oluştuğunu hatırlatmak istiyorum. Ram'leri tamir etmeden önce makinenin temel kontrollerini yapmak gerekiyor.
