Evde PCB Yapımı - Soldermask!!!

[yavuzg]

Selamlar,

Hepimizin kanında az çok projecilik vardır. Hani hatırlarmısınız eskiden poşette satılan elektronik devre "kitleri" vardı (Günümüzde oyuncakçılarda satılan "lüks" elektronik/robotik oyun setleri değil). Bir poşette iğrenç bir gotokopi kağıdında tek sayfalık yalan yanlış devre şeması ve parça listesi olan. Kimi zaman parçalar ya poşeti delmiş ya da basitçe "unutulmuş" olurdu. "Tees elektronik" miydi ne markası... Ben yine de çocukken o kitlere bayılırdım. Ding-Dong kapı zili, koşan ledler, elektronik zar devresi v.s. Hele içinden çıkan "baskılı devre" beni büyülerdi. Ne büyük rahatlıktı baskılı devreye montaj yapmak... Hey gidi günller...

Neyse, yaşımız kemale erdi ama içimizdeki çocuk ölmemiş belli ki, retro bilişim ve arcade konusunda hala "hoby" olarak elektronik'le uğraşıyorum ve kendi "kitlerimi" yapıyorum...

Bu yazımda evde PCB yapımını değil, yaptığımız PCB'yi bir üst aşamaya taşıyacak olan bir başka detayı anlatmak istiyorum; Soldermask, hani şu "yeşil" kaplama.

Soldermask, lehim yapmayı kolaylaştırması, lehimlerin parça bacaklarında derli toplu görünmesini sağlaması ve bakır yolları yıllar içinde oluşabilecek korozyona karşı dayanıklılığını artırması gibi amaçlarla profesyonel elektronik devre kartlarında yıllardır kullanılan bir kaplamadır. Genellikle "yeşil" renkte olup (artık kırmızı, mavi, siyah, sarı v.s. renklerde de üretiyorlar) bir devre kartına o "klasik" elektronik devre görünümü kazandıran bir malzeme...

Peki evde yaptığınız bir prototip veya proje PCB'si için gerekli mi? Pek değil.

Peki ben bu yazıyı neden yazıyorum? Çünkü şimdi yaptığım proje devrelerinin çocukken yaptıklarımdan bir adım daha öteye götürebilmek ve o zamanlar "yapamadığım" bir şeyi şimdi yapabilmek adına soldermask olayını denedim ve tecrübelerimi sizlerle de paylaşmak istedim...

O zaman prosedürü anlatmaya başlayayım;

Önce PCB'lerimizi "bir şekilde" hazırlıyoruz. Ben bu PCB'leri foto duyarlı kuru film (photosensitive dry film) tekniği ile hazırladım. Bu arada dry-film bu güne kadar denediğim "en mükemmel" sonuçları aldığım PCB hazırlama tekniği. Bir ara onu da anlatacağım...



Sonra, eğer çift taraflı bir PCB ise via'ları ve/veya delik içi kaplamaları (ben burada PCB rivet denilen şeylerden kullandım) tamamlıyoruz.



Burada gördüğünüz PCB'ler üzerinde bir süredir çalıştığım "scanline generator" devresinin. Scanline generator, basitçe VGA çıkış veren bir cihazda oynayan retro oyunlara (PC+emulasyon, xxx-in-1 türü yeni arcade kartları, v.s.)  LCD monitör üzerindeki görüntüsünde "CRT TV etkisi" veren bir donanım. Bu konuyu bir başka yazıda detaylı anlatacağım.

Adım 1: Kalay Kaplama (Opsiyonel)
===========================

Neyse, ilk adım olarak PCB'lera "kalay kaplama" yapıyorum. Bu adım eğer zaten soldermask kullanacaksak gereksiz görünebilir ama benim üzerinde çalıştığım tüm PCB'lerde hem soldermask hem de kalay kaplama vardı. Zaten çok basit bir adım. Kalay kaplama için kullandığım sıvıyı yerel bir kimya dükkanında "yaptırdım". Adına "soğuk kalay" deniyor. İnternette de yabancı elektronik ve hobby kükkanlarında SUR-TIN, Liquid Tin gibi isimlerle satılan bir malzeme...

PCB'mizi sıvya daldırıyoruz...



Ve 2 dakika sonra çıkartıyoruz...



Sonra muslukta yıkıyoruz ve kurumaya bırakıyoruz. Hepsi bu



PCB'ler artık soldermask filmi ile kaplanmaya hazır...

[yavuzg]

Adım 2: Filmleri Hazırlamak
===================

Kullandığım soldermask, aliexpress v.s. gibi yerlerde satılan "krem" tarzı soldermask değil! Adına Dynamask denilen kaliteli bir kuru film. Toplu olarak satılan bir iki online elektronik site'ında buldum ancak benim aldığım yer, PCB rivet gereçlerini de aldığım hollandalı mütevazi bir on-line dükkan:

http://www.rembrandtlights.com/

Film burada 30.5 cm x 20 cm boyutunda tabakalar halinde satılıyor. Bu boyut benim için ideal, zira tüm ekipmanım A6 boyutunda PCB hazırlamak üzere ve tek bir sayfa ile 4 tek taraflı veya 2 çift taraflı PCB kaplayabiliyorum.



Sayfayı çelik cetvel ve maket bıçağı kullanarak PCB'me uygun boyutlarda bölüyorum.



A6 boyutunda filmlerim hazır



Bu arada bu film de UV ışığa duyarlı. Dolayısıyla gece ve loş ışık (floresan veya enerji tasarrufu lambalarından kaçının - bunlar az da olsa UV ışık saçar) altında çalışmanızı tavsiye ederim.

[yavuzg]

Adım 3: Laminasyon
================

PCB'leri hem üzerindeki yağ/tozdan arındırmak için hem de soldermask film daha iyi tutunsun diye aseton ile siliyoruz.



Tavsiyem bu iş için tuvalet kağıdı değil kalın kaliteli kağıt havlu kullanın. Tuvalet kağıdı pütür pütür dökülerek PCB üzerinde ince parçacıklar bırakıyor.



Sonra laminasyon aletimizi "en yüksek" ısı ayarına getirip 10 dk bekliyoruz. Bu soldermask film PCB üretmek için kullandığımız ince narin dry-film'lerden farklı. Biraz "heavy duty" bir şey olduğundan ancak yüksek ısıyla PCB üzerine tam olarak tutunabiliyor.



Soldermask film 2 adet ince koruyucu jelatin arasında (aynı cep telefonu ekran koruyucuları gibi). Önce "mat" tarafını açıyoruz. Bu iş için bir parça selobantı filmin köşesine hızlı hızlı değdirip çekerseniz koruyucu film köşeden kalkıyor. Koruyucu filmi tamamen çıkartmayın. Bir kenarı 2-3 cm kadar açın yeter.



Sonra, açılan kenarı PCB'nin kenarına elimizle tutturuyoruz. Soldermask film yine diğer dry-film'lerden farklı olarak yapışkan değil. Bir çeşit, nasıl anlatsam, post-it den bile zayıf bir yapışkan yüzeyi var diyelim...  Neyse, bir kenarı soldermask film ile tutturulmuş PCB'yi laminasyon cihazına sürüyoruz.



PCB laminasyon cihazında ağır ağır ilerlerken biz de biraz açtığımız koruyucu filmi elimizle tutarak yavaş yavaş filmden ayrılmasını sağlıyoruz.



Bunu iki elinizle yapın. Ben fotosunu çekeceğim diye tek elle tutuyorum. Yoksa film buruşabilir (Netekim hafif buruştu benimki )

Eğer çift yüzeyli PCB hazırlıyorsak ikinci geçişten önce diğer yüzeyi de aynı şekilde hazırlıyoruz. Bu şekilde PCB'yi laminasyon cihazından 4 defa geçiriyoruz.



Sonunda PCB oldukça ısınmış oluyor dikkat!!! PCB'yi sıcağı sıcağına hemen soğuk suya bırakıyoruz. Bu adım önemli, soldermask filmin PCB'ye daha iyi tutunması için  gerekliymiş.



Ben bu tür işler için Bauhaus'dan A5 boyutunda satılan bu mini plastik kapaklı kutulardan bolca almıştım. Hanım'ın söylenmesini istemiyorsanız siz de kendi plastik kap kacak setinizi edinin Ayrıca bu işler kimyasal maddeleri içeriyor, daha sonra o kaplardan peynir yenmez değil mi?

Bu şekilde PCB'lerin laminasyon sürecini tamamlayıp kaplanmış PCB'leri ışık geçirmeyen bir kaba (ben metal bir kap kullandım burada) koyuyoruz zira bundan sonraki süreçler biraz zaman alıcı. PCB'lerin az da olsa ışığa saatlerce maruz kalmasını istemedim.

[yavuzg]

Adım 4: Pozlama
==============

Bu soldermask film de UV ışığa duyarlı. Ancak Positiv20 gibi değil "negatif". Yani ışığa maruz kalan yerler sertleşiyor. Bu yüzden lehim yapacağınız delik yerlerini koruduğunuz bir "PCB resmi" hazırlamanız lazım. PCB tasarımı için kullandığım basit yazılımın (ExpressPCB) bu "soldermask" resmini otomatik olarak oluşturabilmek gibi bir yeteneği yok. Bu yüzden soldermask resmini kısmen manuel bir yöntemle oluşturmam gerekti. Bunun için PCB tasarım dosyasının bir kopyasını oluşturuyoruz. Sonra bu kopya üzerinde lehim yerlerine "surface mount BGA" şekiller yerleştiriyorum. Yanlız bu şekiller lehim yerinden "biraz daha geniş" olmalı. Sonra parçaları ve yolları siliyorum geriye soldermask izleri kalıyor

Neyse, önce yine evde çanta şeklinde yaptığım "UV exposure box" yani pozlama kutumu çıkartıyorum.



Odamda yer darlığı çektiğimden artık bu tür gereçleri "işi bitince bir yerlere sokuşturulabilir" şekilde imal etmeye özen gösteriyorum.

UV pozlama kutumuzu çalıştırıp 10-15 dakika ampüllerin bir süre ısınmasını sağlıyorum. Bu sayede maksimum ışık verme düzeyinee erişiyorlar. Pozlama süremiz kısa olduğundan 15-30 sn bile önemli.



Sonra asetata bastığım soldermask imajını PCB'ye oturtmaya çalışıyorum.



Burada hizalama "muhteşem önemli" değil ancak yine de hizalamayı mm seviyesinde tutmakta fayda var . Kabaca hizalama tamamlanınca aynen PCB çıkartırken kullandığımız teknikle asetat ve PCB'yi iki parça cam arasında sıkıştırıyorum.



Ve camlar ile sıkıştırılmış PCB'yi pozlama kutusuna yerleştiriyorum.



Peki ne kadar süre pozluyoruz? Bu normalde deneme yanılma ile test edilen bir şey. Ancak kullandığım soldermask pek de ucuz bir mazleme değil. O yüzden deneme yapacak metrelerce filmim yok elimde. Ama şükür daha önce PCB çıkartmak için kullandığım kuru film tekniğinde  gerçekten metrelerce deneme yaparak elimdeki kutunun performansını ölçmüştüm. Ayrıca rembrantlights pozlama için "kendi düzeneğini" de detaylı olarak örnek vermiş.

Kendisi "harbi" UV pozlama ampülleri kullanarak (4 x 15w = 60W) sadece 45 saniye pozlama yapıyor. Benim kutuda ise 6 adet 6w'lık black-light var (bir yüzey için). Kabaca 36W. Yanlız, black-light'lar gerçek pozlama lambaları kadar UV ışık vermiyor. Bunu anlamak için adamın pozlama ampüllerinin ve benim black-light'ların "UV gücünü" öğrenebilmek için philips'in web sitesine gittim. Gördüğüm kadarıyla black-light'lar gerçek pozlama ampüllerinin kabaca "yarısı" kadar UV üretebiliyorlarmış. Bu şekilde adamın verdiği 45 saniye örneğinin benim düzeneğimde kabaca 2 dakika olabileceğine kanaat getirdim.

Bu şekilde tğm PCB'leri pozladım ve karanlıkta 1 saat bekletmek için başka bir metal kaba koydum. Soldermask filmin "polimerleşebilmesi" için pozlamadan sonra mutlaka 1 saat karanlıkta bekletmek gerekiyormuş.

[yavuzg]

Adım 5: Banyo
==========

Bu film de "negatif" özellikli bir film ve diğer negatif filmler gibi banyo çözeltisinde Sodyum Karbonat (Na2CO3) kullanıyoruz. Filmle birlikte hediye sodyum karbonat geliyor gerçi ama bende zaten kiloyla var



1 Lt Banyo çözeltisi için 10 gr Na2CO3 kullanıyoruz. 45 derece ısıda bir çözelti kullanmamız tavsiye ediliyor. Bunu hazırlayabilmek için kabaca 250ml (1 su bardağı) kaynar su ve 750ml (geri kalanı) musluk suyu kullanabilirsiniz.

Bu ılık suya 10gr Na2CO3 döküyoruz ve 1-2 dk karıştırıyoruz. Banyo çözeltimiz ve düzeneğimiz hazır.



PCB'yi çözeltiye atmadan önce son koruyucu film tabakasını çıkartmayı unutmuyoruz. Bunun için de yine bir parça selobant kullanıyoruz. PCB üzerine (bir köşeye yakın) selobantı bir iki defa dokundurup çekince şeffaf koruyucu jelatin hemen çıkıyor. Sonra kaplanan yüzeye eilmizle dokunmadan PCB'yi banyo çözeltisine bırakıyoruz.



Bir süre sonra (1-2 dk) pozlanmamış tarafların "bulutsu" bir şekilde erimeye başladığını görüyoruz. Bir fırça ile PCB yüzeyini devamlı silerek erime sürecine katkıda bulunuyoruz.



Erime sürecinde zorlandığınız yerlerde bir diş fırçası ile de fırçalamak süreci hızlandırıyor. merak etmeyin, bu soldermask film narin bir şey değil, filme zarar vermeniz pek de mümkün değil...



yaklaşık 10-15 dakikada erimesi gereken yerlerin tamamı eriyor ve bize lehim yapacak alanlarımızı pırıl pırıl gösteriyor



PCB'mizi suyla güzelce yıkıyoruz. Yanliz dikkat, PCB yüzeyine dokunmamaya özen gösteriyoruz. Film şu aşamada hafif yapışkan ve yumuşak.



PCB'nin ıslak da olsa görünümü beni heyecanlandırdı doğrusu. Ufak tefek özürler dışında yine de güzel gözüküyor...



Bu şekilde banyo yaptırdığımız PCB'leri kurumaları için yine diziyoruz. DİKKAT!!! PCB yüzeyi bu aşamada hafif yapışkan. SAKIN kağıt havlu v.s. ile kurulamaya kalkmayın!!! Ya kendi kendine kurusun ya da 50-60 derece ısıtılmış fırında kurutun.

 

[yavuzg]

Adım 6: UV Cure (Kemikleştirme mi desek?)
=============================

Geldik son işleme. Kuruyan PCB'leri 30 dk UV altında tutmamız gerekiyormuş. Benim düzenekte bu süre 45 dakika oluyor. Bu sayede PCB üzerinde kalan soldermask'a son "katı" sağlam halini vereceğiz.

Benim UV sistemi sadece tek PCB alabildiğinden bu işi tek tek yapıyorum maalesef (Bu yazıyı yaparken bile hala bi PCB UV altında pişiyor).

Neyse basitçe PCB'yi UV kutumuza yerleştiriyoruz (yine!)



Ve 45 dakika sonra PCB'miz pişmiş oluyor. Elime aldığımda "vay canına" dedim. Soldermaskımız pırıl pırıl, kalın sağlam bir vernik tabakası gibi olmuş.



Baktıkça bakasım geliyor evde gayet profesyonel görünümlü bir "prototip" PCb hazırladık işte...





hepinize bol projeli günler...

[gibraltar]

Yavuz hocam eline koluna sağlık, çok iyi anlatmışsın. Öyle görünüyo ki ekmek nasıl yapılır diye ders hazırlasan onu da zevkle okurum

[yavuzg]

teşekkürler entropi.

gördüğüm yeni (en azından benim için yeni) şeyleri deneyerek bu tecrübelerimi okuyanları cesaretlendirip bir nebze yol açmaya çalışıyorum işte... kimbilir, bu teknikle birileri "profesyonel" görünümlü PCB'ler hazırlayarak retro projeler/kitler üretir, belki amibay'de veya benzer yerlerde satmaya bile başlar, dünya retro scene'ine türkiye'den güzel örnekler vermiş olur...

Bir de tabii ki, işler her zaman mükemmel gitmiyor, her şey internette "yazıldığı" gibi güllük gülistanlık değil. Hatalarımı da gösteriyorum... Bak unutmuştum;

Eğer bir şekilde sonuçlardan memnun kalmadıysanız (örneğin ilk PCB'leri banyo yaparken diğre PCB'lerin normalde 1 saat olan karanlıkta bekleme süresi 2 saati geçti ve son PCB'lerin banyosunda çooook zorlandım) PCB'yi banyo sıvısında bırakın ve artık yatın

Ertesi gün PCB'yi Sodyum Hidroksit (NaOH) çözeltisinde bekletin 5-10 dk.



Kalan soldermask NaOH ile tamamen eriyecek. Döküntüleri diş fırçası ile temizleyip PCB'yi yıkayın ve herşeye yeniden başlayın

Demekki 6 tane PCB'yi aynı anda bu metodla kaplayamıyormuşuz. Bence 2şer lik partilerle yapmak lazım...

[leviathank]

Evde bakır plaket ve ütü ile yapmışlığım vardı. Buysa çok daha profesyonel olmuş.

[nightlord]

selam yavuzg, tekrar ellerine saglik. evde pcb olayi once orta okulda (asetat kalem ile) ve en son universitede yaptigim (pozitif 20) bir olaydi. yillardir daha gelisen ve ucuzlasan teknoloji ile geri donmek istedigim bir konudur. Aynen ben de senin gibi "daha iyi yapabilmem lazim bu yasta" psikolojisi ile pcb'nin daha once yapmadigim su alanlarini evde cozmenin yollarini merak ederdim:
- plated hole
- via
- kalay
- solder mask
- solder mask ustune beyaz ile eleman isimleri yazma.

via'lar icin bu forumlardan tanidigimiz Tolga arkadasimizin bir metodu vardi. kucuk bakir tel parcalarini celik pres ile bastirip bir nevi rivet gibi kullaniyordu. sonra senden pcb rivet hikayesini duydum.
bir de cok ucuz olmayan ama yine de evde yapilabilen bir yeni kimyasal metod ile plated hole da yapilabiliyormus artik ama detaylari bilmiyorum.

Solder mask ve eleman ismi layerlari icin ise soyle bisey bulmustum (pcb etch icin de gecerli)
http://www.cbridge.com/

basit bir silk screen sistemi, ama solder mask icin senin burada anlattigin metod daha iyi gorunuyor.

hemen sorularima geciyorum:


- bu pcb rivet ile normalde parca bacagi girecek olan bir deligin icini de kaplayabiliyor muyuz? yoksa sadece vialar icin mi. yani rivet'i sikistirirken ortadaki delik bozuluyor mu
- senin bildigin baska bir plated hole metodu var mi
- eleman adi layer'i yapmayi dusunuyor musun? bununla ilgili buldugun cozumler var mi.
- bir de asil pcb mask icin kullandigin metodun detaylarini da cok duymak isterim musait oldugun zaman

tekrar ellerine saglik. ve cok tesekkurler

[yavuzg]

@nightlord, aynen senin listedeki arayışlara girmiştim ben de "silk screen" harcinde hepsinde en azından beni tatmin eden sonuçlar aldım diyebilirim.

tolga'yla CGTR'den çok bilgi alışverişim olmuştu. tecrübelerini, bilgi ve çalışmalarını çok taktir ederim. tolga'nın metodu olmasa da benzer bir via metodunu denemiştim, tel geçirip alttan üsten lehimleyip sonra teli kesme metodu. via olayını kullanmayı eğer gerçekten gerekli değilse (örn SMD bileşenleri alt katmana bağlamak için gerekli tabii ki) sevmiyorum. PCB yüzeyinde extra yer kaplıyor ve tasarımın içine ediyor. Yarı seri üretim/prototip PCB üretiminde çok zaman alıcı bir süreç.

Sorularına gelirsek;

- evet, benim kullandığım rivet gerçekten delik içi elemanların bacaklarını içinden geçirebildiğin ince bakır tüpler. (forumda "nereden alınır" kısmında bunların yakın çekim bir iki fotoğrafını koydum). Bu kapsamda hem via görevi de görüyor hem de PCB tasarımı daha sade oluyor.
- internette kimyasal ve elektroliz benzeri metodlar dışında bulduğum en pratik ve en verimli delik içi kaplama metodu bu.
- Silk screen layer'i benim de gitmek istediğim son nokta ama malesef pratik ve ekonomik bir yolunu bulamadım. Senin linkini gönderdiğine benzer bir iki kit/set var ortalıkta ama ne biliyim fiyat açısından bakarsan PCB'leri çinden komple sipariş etmek daha ekonomik oluyordu diye hatırlıyorum. Bunun dışında bu konuda en pratik metod renkli lazer printer ile transfer kağıdına basmak (beyaz toner sadece Canon'un basım evleri için ürettiği bir iki modelde var - onun yerine her renkli lazerde bulunan sarı kullanılabilir belki) ve ütüleyerek PCB'ye çıkarmak. Ama denemedim zira renkli lazer printerim yok evde
- PCB üretimi konusunda bir çok metod denedim; toner transfer, ütü, laminasyon, positiv20 gibi. En son dry-film ile çok tutarlı sonuçlar aldım. Bu yazımdaki PCB'nin yolları 0.25mm kalınlığında mesela. Başka denediğim hiçbir "ev tipi" metodda bu çözünürlüğü tutarlı ve hatasız elde edemedim.

Çift taraflı PCB mask ve dry-film'i içeren yazıyı da bir ara bu bölüme koymayı düşünüyorum...

[Alco]

Hani hatırlarmısınız eskiden poşette satılan elektronik devre "kitleri" vardı (Günümüzde oyuncakçılarda satılan "lüks" elektronik/robotik oyun setleri değil). Bir poşette iğrenç bir gotokopi kağıdında tek sayfalık yalan yanlış devre şeması ve parça listesi olan. Kimi zaman parçalar ya poşeti delmiş ya da basitçe "unutulmuş" olurdu. "Tees elektronik" miydi ne markası... Ben yine de çocukken o kitlere bayılırdım. Ding-Dong kapı zili, koşan ledler, elektronik zar devresi v.s. Hele içinden çıkan "baskılı devre" beni büyülerdi. Ne büyük rahatlıktı baskılı devreye montaj yapmak... Hey gidi günller...

O kitleri bilmeyen mi var bizim dönemden Dediğin gibi TEES ve bir de PROSES vardı.

Fotokopi şematik ve delik poşetten bahsettin ya... Özellikle delik poşet, yani eksik parça ile beni benden aldın. Ciddiyim  Ama esas mesele yalan yanlış şematik meselesiydi sanırım. Bir tanesini ne yaparsam yapayım çalışıramadığımı hatırlıyorum. El çırpmalı şalter olabilir. Ve hatta yıllardır evde duruyor da olabilir. Bak işte kapanacak bir hesap daha çıktı.

Daha sonra ben kendim de baskılı devre yapmıştım birkaç kere. Elo elektronik ve Elektronik Hobi devreleri'nde gördüklerimi pcb haline getirmeye çalışmıştım. Demir 3 klorür ve asetat kalemi kullandığımı hatırlıyorum. Fakat 11-12 yaş civarında olduğum için bu tür malzemelere kolayca ulaşamıyordum diye hatırlıyorum. Bir de asetat kalemi ile yollar epey kalın oluyordu Ya da en azından bendeki kalem epey kalındı. Şöyle söyleyim; 555li bir flipflop bile neredeyse avuçiçi kadardı

"yeşil" renkte olup (artık kırmızı, mavi, siyah, sarı v.s. renklerde de üretiyorlar) bir devre kartına o "klasik" elektronik devre görünümü kazandıran bir malzeme...

Bu renklerin görsel katkısı dışında bir işlevi var mı? Yani ne bileyim; yeşil olursa standart, mavi olursa ısıya daha dayanıklı, kırmızı olursa nemli ortamlar falan filan gibi. Bana vardır gibi geliyor.

Dry-film PCB meselesini ayrıca anlatacağım demişsin ve belki orada bahsedersin ama benim şimdiden aklıma takılan bir soru var: O kadar deliği nasıl deldin yahu? Zamanında(1985 civarı) bende mini matkap tipi birşey vardı. Ama böyle birşeyle ömür biter o PCBler bitmez. Kabaca bir baktım da 80 civarı delik var. Gerçi bazılarına rivet takmamışsın, onlar kör mü yoksa sonra mı takılacak bilmiyorum ama yine de 80 delik desen, bir de minimum 10 PCB desen... Eder sana dikkatle delinmesi gereken 800 delik... 1mmlik uçla çok fazla sayıda üstüste koyup da delemezsin sanırım. Uç kırılır ve salgı da artar. Bu bağlamda Proxxon MF70, Optimum BF20 veya benzeri CNC modifiye olayına girmiş olabilirsin diye düşünüyorum.

Diğer yandan; riveti çakınca bir sorun kalmıyordur ama rivet kullanmazsan, işlemler sonucunda deliklerin tıkanması gibi bir durum var mı? Varsa da componentin bacağını sokunca delikteki pislik/tıkanma açılıyor mu yoksa pim türü sert birşeyle delikleri temizlemek gerekir mi?

[yavuzg]

@Alcofribas, benim de içimde ukte kalan bir türlü yapamadığım bi devre vardı; elektronik rulet. Bi türlü çalışmamıştı meret

bi başka başarısız maceram da o yaşlarda demir üç klorür kullanmıştım ben de (nedense  ) ve sanırım plaketi yıkamadığım için (tam hatırlamıyorum sebebini) devre günden güne erimeye devam ediyordu bi de onu hatırlıyorum... o gün bu gündür bende demir üç klorür fobisi oluşmuş çocukluk dönemi bastırılmış korkuların bilinçaltına yerleşmesi mi desem 

Soldermask renklerine gelirsek, gerçekten bir anlamı varmı bilmiyorum. Benim kullandığım folyo'nun tek rengi var o da bu klasik yeşil...

PCB deliklerine gelince proxxon KT70 (koordinat tablası) bağlanmış TBM 220 (sütun matkap) ile elle deliyorum. Yani proxxon modlama olayına henüz girmedim. Bunu bir meditasyon tekniği olarak düşünebilirsin O gün kafan bişeye mi bozuldu, çekiliyorsun odana sabaha kadar PCB deliyorsun, oooh be rahatladım diyorsun...

Rivet'lar için de önce delik açmak gerekiyor PCB'de. Sadece rivet'in boyuna göre "dış çapı" kadar delik açılıyor. Örneğin 0.8mm rivet'ın iç çapı (eleman bacağının geçeceği delik), 1 mm dış çapı (PCB'de açılması gereken delik). Bu yazımdaki PCB'de her PCB üzerinde 4 devre kopyası var (PCB'ye dair tüm işler bitince keseceğim hepsini). Her kopyada 37 adet 0.8 mm'lik rivet ve 5 adet 1mm'lik rivet olmak üzere 42 delik açıp 42 rivet takıyorum. PCB başına 169 adet rivet x 6 PCB = 1024 rivet. Daha diğer delikleri delmedim ama bu akşam onlara da başlayacağım... Hepsi elle yapılacak. Dedim ya, bu iş benim için bir tür meditasyon Nirvana'ya erişince proxxon modlama olayına gireceğim

Tüm bu işlemler sırasında belirttiğin gibi PCB'de zaten rivet dışında delik açmadım ki zaten rivet'lar için delik açtıktan hemen sonraki adım bu deliklere rivet çakmak. PCB'lere soğuk kalay işlemini rivet'lardan sonra yapıyorum ki hem rivetlar hem de temas yerleri de kalay kaplansın diye.

Delikiçi kaplamayı kimyasal/elektroliz ile yapanlar sanırım PCB'yi eritmeden önce delikleri açıyorlar (biraz daha geniş delik açıyorlar), sonra PCB'nin alt ve üst yüzeylerine elektrotlar bağlayıp DC akım geçiriyorlar bakır çözeltili (sanırım "göz taşı" denilen bir tür bakır oksit çözeltisi) suyun içindeyken. Bu şekilde "bütün" delikler bakırla kaplanıyor. PCB çıkartma işine bundan sonra başlıyorlar. Kimbilir belki bunu da denerim bir gün, elimdeki rivet'lar bitince mesela...

[Alco]

@Alcofribas, benim de içimde ukte kalan bir türlü yapamadığım bi devre vardı; elektronik rulet. Bi türlü çalışmamıştı meret

Bu bağlamda; YavuzG kardeşimizin vermiş olduğu asil mücadeleye ufak bir katkımız olsun. Ektedir! 

PCB deliklerine gelince proxxon KT70 (koordinat tablası) bağlanmış TBM 220 (sütun matkap) ile elle deliyorum. Yani proxxon modlama olayına henüz girmedim. Bunu bir meditasyon tekniği olarak düşünebilirsin O gün kafan bişeye mi bozuldu, çekiliyorsun odana sabaha kadar PCB deliyorsun, oooh be rahatladım diyorsun...

Artık ne iş yapıyorsan... Demek bu sana meditasyon gibi geliyor

CNC modifiye olayını ihmal etme. Sana devede kulak bir proje, hatta proje bile değil, günübirlik adalar turu:)  Şimdi herşeyi hazır satıyorlar. Zaten XY tablasını almışsın. Z'in uygunsa bu işe, geriye kalır 3 adet Nema23 Step Motor-kaplin ve 1 adet kontrol kartı. Üç nal ve bir at hesabı

[Ref]

@Alcofribas, benim de içimde ukte kalan bir türlü yapamadığım bi devre vardı; elektronik rulet. Bi türlü çalışmamıştı meret

Bir tanesini ne yaparsam yapayım çalışıramadığımı hatırlıyorum. El çırpmalı şalter olabilir.

beyler bende bayağı orjinal (90'lardan kalma), radyo modülü dışında tüm parçaları tam şekilde bir tees 3000 expert set mevcuttur Kitapçıkları falan dahil. Yani hiçbirşey için geç değil Olmadı RAAT'a getireyim, yapın

Çocukluk uktelerinizin tamiratı ile ilgilenirsek belki normal bir insana dönüşebilirsiniz




Bu arada soldermask hiç de kolay bir iş gibi görünmüyor, ama sonuç etkileyici. Lake gibi olmuş. Sinclair'in soldermask'ı yataktan çıktığım andaki yorganın haline benziyor. Hep merak etmişimdir, ne yaptılar da bu pcb bu hali aldı?