Bazi uretim kusurlari vardir adami cileden cikarir. Iste bu gun karsilastigim hadisede boyle bir sey. Bir ureticinin, bir urunun gorunmeyen tarafinda cikardigi is. Cikarmadigi da diyebiliriz aslinda.
Bu olay bir 3dfx Voodoo 5500 PCI uzerinde gerceklesiyor. Pc icin pek bir esprisi olmasa bile Amiga icin onemli bir grafik karti. Zira Amiga uzerine takacaginiz pci bus board ile kullanilabilecek en guclu kartti 5500 PCI. Su an performans liderligini AMD Radeon 9200'e birakmis vaziyette olsa da hala guclu bir secenek.
Bu arada unutmadan, Amiga' nin super ongoru sahibi ve yetenekli muhendislerinin gelistirmis oldugu Zorro III isimli veri yolu cok kolay bir bicimde PCI veriyoluna cevirilebiliyor. Ayrica Zorro III' nin PCI veriyolundan daha genis olan bant genisligi sayesinde bir performans dususu yasanmiyor.
Neyse. Bir suredir, kullanmis oldugum 5500 PCI grafik kartimin sogutma fanlarindan biri gurultu yapiyordu. Ben de mudahale etmek icin karti ameliyat masama yatirdim. Hazir sogutma fani degistirirken heatsink' leri de sokeyim dedim. Balik ilk burada kokmaya basladi iste. 3dfx yaptigi tasariminda heatsink takabilmek icin VSA-100 yongalarinin capraz iki kosesine delik delmis pcb uzerinde. Yani normal sartlar altinda sogutmaya yonelik bir ekipman bu delikler kullanilarak takiliyor. Lafin kisasi bu delikler kullanilmamis.
Delik kullanmadan bir heatsink' i bir yonganin uzerine sabitlemenin iki yolu vardir ; Termal bant ya da Termal yapistirici. Bunlar onemli zira "bu heatsink oradan ne kadar kolay cikacak" sorusunun cevabi sabitleme yontemiyle birebir baglantili. Eger soz konusu olan sey bir bant ise sorun var demektir. Bant guclu yapisir, zor cikar. BGA bir yonga uzerinden sokmek fazla risklidir.
Eger sabitleme islemi termal yapistirici ile yapilmissa sokme fasli daha acisiz gececek demektir. Zira termal yapitirici genellikle yonganin ortasina uygulanir, uzerine heatsink konunca kenarlara dogru yayilir. Vizikositesi dusuk oldugu icin de yonga ile heatsink arasi asla doldurulamaz, kenarlarda mutlaka bosluk kalir. Iste bu, ozellikle BGA yongalar bakimindan cok daha stressiz bir demontaj islemi denektir. Cunku yonga ile heatsink arasina uygulayacaginiz hafif bir guc (kut uclu bir bicak olabilir), lehim noktalarina yuklenmeden heatsink' i yerinden cikaracaktir. Tabii olay burada bitmiyor.
Heatsink' ten kurtulduktan sonra gordugum sey hic hosuma gitmedi. Zaten konumuz bu aslinda. Su fotografta gordugunuz seye benzer bir manzara cikti ortaya.
Gereginden fazla fakat esit uygulanmamis bir termal yapistirici yigini vardi yonganin uzerinde. Hatta yonganin en cok isinan bolgesi olan orta kisminda bile bosluklar kalmisti. Yani yonganin uzerinde bulunan heatsink yongayi sogutmamis, aksine yillardir o' nun kizarmasina yardimci olmustu. Bu tarz yapistiricilarin isil iletkenliklerinin kotu omasini bir kenara birakin, uygulanan kalin tabaka basli basina bir isi yalitimi zaten.
Diger bir kotu haberde bu yapistiricinin fiziksel direnci. Bu yigina aseton ve izopropil alkol ile yaptigim mudahalelerde basarili olamadim. Sonra da arastirmaya baslayinca bunun cok yaygin bir 3dfx isi oldugunu, zimpara disinda bir secenegim olmadigini ogrendim. Benim uyguladigim demontaj yontemine ek olarak karti "buzlukta" bekletmek gibi ilginc seyler yapiyorlarmis. Ben -20 derece gibi isilarin bu yapistiriciyi daha kirilgan ya da daha kolay cikan bir duruma getirecegine inanmiyorum. Bu sebeple kart bir sure yatacak sanirim.
Kucuk ama onemli bir detay sogutma konusu. Direkt olarak donanim omrunu etkiledigini soylememe luzum yok. Bizim gibi, eski donanimlarla hasirnesir olan adamlar icin ise ayri bir onemli.
Donanim ureticilerin sonsuza dek yasamasi icin tasarlamadigi donanimlardan olumsuzluk beklemek gibi bir beklentimiz var cunku. O sebeple ummaktan ziyade donanimlarinizin zayif noktalarini tanimak ve bunlara mudahale etmek bizim sorumlulugumuzda.
