Ev hapsi + can sıkıntısı = lüzumsuz retro projeler 2

[yavuzg]

Evet yine son derece lüzumsuz mini bir proje...





Joystick tamiriii     

Yok yok. O kadar da inmedik. Aslında joytick tamirini küçümsemiyorum, çok önemlidir joystick tamiri. Hatta direk çocukluğumuzdan nostaljisi olan bir olaydır. Sadece bir yığın joystiğin tamir/bakımı yazı olarak yazmak biraz monoton olur, onu kastetmiştim. Ancak mini projemiz joystick tamiri değil onunla ilgili birşey

Olay şu kısaca, bir yığın joystik'iniz varsa uzun zamandır bir yerlerde depoladığınız, ve bilirsiniz ki elden geçmeleri lazım, ama bir zaman bulup o işe bulaşmamışsınızdır zorunda kalmadıkça... Hah tam o işe niyetlenecek zamanı bulduğunuzda karşınıza ikinci bir problem çıkar; bunları tamirat masanıza yatırdığınızda masanızın yakınlarına da bir Commodore set kurmanız gerekir ki joystick'lerin tamiratı öncesi ve sırasında bazı testler yapabilmek için. İşte o konu hep benim başımı ağrıtmıştır zira C64 setup'ımla gurur duymama rağmen o setup tamirat masama çok uzak. Dolayısıyla elimde bağırsakları ortaya dökülmüş joystick ile odanın bir ucundan diğerine zırt pırt gidip gelmek çok sıkıntılı süreç...

Ben de düşündüm ki, ulen bu joysick'leri C64 dışında test edecek minik bi cihaz yapsam da hem CIA çiplerini riske atmam hem de tamirat masamdan zırt pırt kalkmak zorunda kalmam 

İşte bu düşünce ile gayet lüzumsuz "evde can sıkıntısı projesi 2" başladı...


     

[yavuzg]

Yukarıdaki şemadan da anlaşılacağı üzere, bu aralar can sıkıntısından tamamen gerilla modumdayım. Öyle Eagle'la çizilmiş devre şemaları, PCB tasarımları yok efendim arduino'lar vs yok! Kağıt kalem modumdayım... Bu sebeple projemiz oldukça basit aslında.

C64 ve Atari uyumlu bu joystickler aslında oldukça basit bir elektronik tasarıma sahipler. İçlerinde (auto fire devresi yoksa) herhangi bir aktif elektronik devre elemanı yok. Sadece 5 adet anahtarın akıllıca (her zaman değil) bir tasarımla uygulamaya geçirilmiş halinden ibaret.

Bu sebeple, bu anahtarların veya onlara giden kabloların çalışıp çalışmadığını test edebilmek için basit bir güç kaynağı (örn. pil), bir kaç tane LED ve LED'leri sürmek için de bir kaç tane direnç yeterli. Malzemeler herhangi bir malzeme çekmecesinde bulunabilecek cinsten. Ben 1KOhm'luk direnç kullandım ama isteyen 150Ohm-1K arası herhangi bir direnç kullanabilir. Pil olarak malzeme çekmecemde ne amaçla aldığımı bile unuttuğum (muhtemel site kapısı kumandası içindir) 6V'luk minik bir pil kullandım. İsteyen 2-3 tane seri bağlanmış kalem pil de kullanabilir.

Yukarıdaki şemada "opsiyonel" olarak belirttiğim kısım ise gerçekten opsiyonel. Kullandığım 6V'luk pilin voltajını, joystiğin auto-fire elektronik bileşenlerini de test edebilmek için 5V seviyesine indirmeye yarayan diot'lar sadece.

Elektronik ip ucu; Eğer bir devrede besleme voltajından biraz daha düşürülmüş bir voltaja ihtiyaç duyarsanız ya bir voltaj regületörü kullanırsınız veya bu tarz bir gerilla taktiği uygularsınız. Her diod'un harcadığı belli bir forward voltaj değeri vardır. 1N4818 (çok sıradan bir diod) için bu değer 0.5-0.6Volt civarındadır. Eğer iiki tanesini böyle bağlarsanız 6 Volt olur size 4.8-5V

Neyse, devam edersek, bu detay dışında ihtyacım olan malzemeler;

5 X LED
5 X 1K direnç
Erkek DB9 konnektör
pil

Kısaca malzeme çekmecelerimde bulunan şeyler



     

[yavuzg]

Bendeki DB9 konnektörü böyle ribbon kabloya monte edilebilir cinsten bir şey çıktı. Kimbilir ne zaman ne amaçla almışım bunları. Herhalde gözüme hoş gözükmüşler zamanında elektronikçide almışım bir avuç. Zaten beni elektronikçi dükkanına ve kırtasiyeye sokmayacaksın, lüzumlu lüzumsuz herşeyi alırım kendimi tutamam...

Neyse, kısaca normal pinleri olan DB9'a kablo lehimleyerek de yapılabilir bu iş...

Ama ben bu DB9'a ribbon kabloyu tutturmak için masaüstü mengenemi kullandıyorum.

[yavuzg]

Elbette ki her ne kadar gerilla modumda da olsam, bu minik projeyi kabloları kopmadan kolayca taşınabilir sağlam bir forma sokmadan bitirmek istemiyorum. Bunun için de yine malzeme çekmecelerimde bulduğum plastik bir proje kutusunu kullanıyorum.

Plastik proje kutularının en güzel tarafı sağını solunu rahatça delip anahtar LED vs için yer açabilmeniz. Ama en gıcık tarafları ise böyle kavisli konnektör deliği açma kısmı. Konnektörün yerini kabaca kalemle işaretledikten sonra sabırla zar azar deliği oymanız lazım. Püf noktası işaretli kısıma çok yaklaşmadan deliği açıp geri kalan kısmı bir eğe ile yavaş yavaş deneyerek konnektörü defalarca prova ederek deliği genişletmek.





Sabrın sonu selamet







Son provamız da OK 

[yavuzg]

Eveet şimdi gelelim işin basit elektronik tarafına...





Tüm bu malzemeleri havada birbirine lehimlemek de mümkün ancak minik bir delikli plaketiniz varsa işlem daha temiz ve rahat olur.  İşe önce pili delikli plaketin bir ucuna lehimleyerek başlıyorum. Burası devrenin başladığı nokta olacak...





... daha sonra LED'leri süreceğimiz 5 adet 1K'lık dirençleri yerleştiriyorum.





Dirençlerin bir ucu birbirlerine ve pil'in (+) kutbuna bağlanacak. Diğer uçları ise daha sonra ayrı ayrı LED'lere bağlanacak ama şimdilik yerlerine sabitlemek için plakete lehimliyorum.





Sonra varsa joystik'in Auto-fire devresini besleyecek opsiyonel diod'larımızı monte ediyorum. Birbirleri ile arka arkaya... Polarite önemli. Diod'un üzerindeki çizgi Joystick (DB9) tarafına bakmalı.

[yavuzg]

Şimdi devreyi bir kenara bırakıp LED'lerle ilgileniyorum. Aslında bunu sadece devre plaketi şeklinde yapsaydım LED'leri basitçe lehimleyip geçebilirdim. Ancak bir kutunun içine koyacağm için LED'lerin devreye kablo ile bağlanması lazım.

Bunun için bir miktar kablo kesiyorum. Kırmızı kablolar LED'lerin anod'larına (direnç tarafı) siyah kablolar ise LED'lerin katod'larına (Joystick tarafı) bağlanacak.





Elektronik ipucu! LED'ler de diodlar gibi polariteye sahiptir (adı üzerinde Light Emitting Diode - yani ışık saçan diod). Sıfır kullanılmamış LED'lerin uzun bacağı anod, kısa bacağı katod'dur. Eğer bacakları kısaltılmış LED kullanıyorsanız da LED'in içindeki büyük parça katod'dur.





LED'leri tek tek kırmızı ve siyah kablolarla donattıktan sonra ...





... bacakları birbirine değmesin diye varsa ısıyla daralan tüp (makaron) ile izole edebilirsiniz.

[yavuzg]

Şimdi devreye kaldığımız yerden devam edebiliriz. Bacaklarını kablolar ile uzattığımız LED'leri devreye monte ediyorum. Kırmızı kablo direnç tarafına siyah kablo Joystick tarafına







Son olarak DB9'dan (yani test edeceğimiz joystiğin takılacağı konnektör) gelen kabloları devreye monte edebilmek için açıyorum...





... ve lehimliyorum. Sıralamaya dikkat





... ve devreyi kutulamadan önce bu haliyle bir test ediyorum

[yavuzg]

Haa bir de auto-fire konusu var...

Şimdi 6V'luk pilden voltajı 5V seviyesine indirerek DB9'un 7. pininden joystik'e geri verdik ki içindeki auto-fire devresi zarar görmeden çalışsın...





Peki bir işe yaradı mı bu bir test edelim bakalım... Bunun için sağlam bir joystiğin üzerindeki auto-fire switch'ini auto'ya alıyorum.







Görünüşe bakılırsa işe yaramış ama ben yanıp yanıp sönen bir LED bekliyordum açıkçası

Merak edip osiloskobu bağladım auto-fire'dan gelen  sinyal neye benziyor diye...





Hmmm... Herifler 60Hz (saniyede 60 defa) ateş sinyali gönderiyorlarmış. Bu hızda yanıp sönen LED'i gözümüzün algılaması mümkün değil. Yine de LED biraz daha sönük yanarak aslında auto-fire'ın çalışıp çalışmadığını test edebilmemizi sağlıyor.  


Devreyi kutulamadan önce son bir işlem olarak kabloların delikli plaket ile birleştiği noktaları sıcak silikon ile sabitliyorum. Bu sayede montaj sırasında sağa sola oynayan kabloların lehim noktalarının dibinden kırılmalarını engellemiş oluyoruz.

[yavuzg]

Projenin sonlarına yaklaştık artık 

DB9'u kutuya vidalayıp minik devremizi de kutunun alt kısmına sıcak silikonla sabitledikten sonra...





Sıra geldi LED'lerin deliklerine... 4.5mm matkap ucuyla delikleri açıp sonrasında matkabı biraz daha gitmeli gelmeli delik etrafında gezdirince tam da bu mantar türü LED'lerin ucu ucuna girebileceği darlıkta bir delik açabiliyorsunuz. Alternatif olarak direk 4.8mm'lik delik açıp LED'leri içine gevşek bir şekilde yerleştirip arkalarından düşmesin diye sıcak silikon da uygulanabilirdi tabii...





Ve son olarak LED'leri deliklerinden geçirip kutumuzu vidalıyoruz.





Deneyelim bakalım Joystick test cihazımız çalışıyor mu?







Gayet güzel çalışıyor

Bir lüzumsuz proje de burada tamamlanıyor. Şimdi artık bozuk joystick'leri C64'ü riske atmadan rahatça test edip tamire girişebilirim (Kendime bu lüzumsuz proje için gerekçe yaratmaya çalışıyorum )   

[Ref]

Lüzumsuz proje olarak yazmışsın ama aslında bugünlerde hepimizin derdi bu. Fakat üzgünüm tasarımında bir eksiklik var. 9 numaralı pini bağlamamışsın Biliyorsun amiga, 8bit konsollar iki butonlu joystick ve joypad'leri destekliyor. Elinde tuttuğun phyton1'ler de iki butonlu joysticklerdir. Şimdi yeni birtane yapman gerekecek )
http://www.primrosebank.net/computers/amiga/documents/A1200%20(Commodore)%20-%20Manual-ENG.pdf   PDF'in 60 sayfası, bölüm B-8 


Bende de bir çuval tamir bekleyen joystick var. Elbette ben direk amigaya bunları haşırt diye bağlayıp test ediyordum. Fakat bir joystick'in amigamı bozacağını hiç düşünmemiştim. kısa devrelerin bu çiplere hasar vermesi hangi koşullarda olabilir ki? Zaten joystick dediğin iki ucu birbirine kısadevre eden birşey değil mi?

Ayrıca genel problem silikon pad kullanan joystickler. Birkaç sene önce phyton1 joysticklerin silikon padlerini bulmuştuk biryerlerden neyse ki -kısmen- standard bir parçaymış, çok arayınca bulunuyor fakat ucuz birşey de değildi. Bunları ne yaparız bilmiyorum. Sesli düşünüyorum, silikon basan 3d printer var mı acaba?

 Her zamanki gibi, el işçiliğine hayran kalarak bu mesajı kapatıyorum.

[yavuzg]

Abi ben konuya direk C64 perspektifinden bakmıştım. CIA çipine direk bağlı ya joystick portları. Daha önce bir CIA yakmışlığım var. Hatta @Alcofribas seneler önce CIA göndermişti de öyle tamir etmiştim.

Amiga'Nın joystickler konusunda hassas olup olmadığını bilmiyorum. Zaten hedefim de Amiga değildi hiç. Pin 5 ve 9 C64'de Analog potansiyometre girişleri ya, direk konu dışı bıraktım...

Bu arada Piton körükleri konusunda çok daha sağlam bir alternatif çalışmam oldu geçtiğimiz günlerde. Stabilitesi konusunda emin olmadan bir şey yazmak istememiştim ancak 2 haftadır acımasızca Commando'da eziyorum o joystiği sanırım yeterince stabil gibi... Onu da paylaşacağım    

[Ref]

Bu arada Piton körükleri konusunda çok daha sağlam bir alternatif çalışmam oldu geçtiğimiz günlerde. Stabilitesi konusunda emin olmadan bir şey yazmak istememiştim ancak 2 haftadır acımasızca Commando'da eziyorum o joystiği sanırım yeterince stabil gibi... Onu da paylaşacağım    

oo işte insanlığı kurtaracak aradığımız bilgi bu. Bende 3 tane PC için üretilmiş beyaz piton var, en son onları salvage etmeyi düşünüyordum amiga pitonları için.

[Attilan]

Eğe'yi bu şekilde sabır ve ustalıkla kullanan birine saygılarımı sunmadan geçemedim. Bulunması gittikçe zorlaşan commodore bileşenlerini kurtaran işlevsel bir proje olmuş. Tebrikler, eline sağlık 👍

[C64Esref]

Abi ellerine sağlık. Bence gayet güzel ve yararlı. "Piton körükleri konusunda çok daha sağlam bir alternatif çalışmam oldu" bu konuyu da dört gözle bekliyorum. Bende bir adet bozuk, Quickshot QS-131 var onda da körük aynı sanırım

[Alpyre]

Güzel araç olmuş. Eline sağlık. Ref'in dediği gibi ikinci buton için de test led'i olsaydı keşke. Ne zaman lazım olacağı belli olmaz öyle şeylerin. Ha bir de pil bitince yeniden lehimleme gerekecek olması tatsız gibi.

Python1 silikon körüklerine Turgay (Def Leppard) şöyle bir çözüm buldu. Ben memnun kaldım doğrusu, hatta eskisinden daha hassas oldu diyebilirim.