Amiga'nın Hal-i Pürmelali

[Alco]

Son gelişmeler ışığında Amiga Dünyası'nda neler oluyor diye merak edenlere gelsin:

https://jonlennartaasenden.wordpress.com/2019/02/15/hyperion-vs-cloanto-the-longest-running-lawsuit-in-the-history-of-computing/

[Ref]

tldr;

1. Amiga patenintlerinin günümüzdeki sahibi: ACER 
2. AmigaOS 3.1 kaynak kodu ve hakları hyperion'da.
3. Hyperion ve Aeon birlikte çalışıyor, Aeon nextgen amiga donanımı üretiyor, hyperion yazılımını yazıyor (iki firmanın da ortakları arasında aynı kişiler mevcut).
4. Hyperion klasik ve PPC amigalar için OS geliştirebilir, Hyperion amigaOS'u x86 platformuna taşıyamaz, acer buna limit koymuş.
5. Cloanto'nun yeni sürüm çıkarma hakkı yok, sadece eski 68k sürümleri ve workbenchleri satabilir.
6. Hyperion os 3.1.4'ü çıkarınca* cloanto bunu satamamış (yeni yazılım), hyperion'u dava etmiş.
7. Dava sürerken Cloanto, Amiga Inc'yi satın alarak Amiga isminin haklarını ve ROM3.1'in kaynak kodunu ele geçirmiş.
8. Burada yazar bir ikilem yaratıp Cloanto'nun hala rom'a müdahale hakkı olmadığını yazmış ama birkaç paragraf üstte tam tersini yazmış.

Sonuç:
9. A-Eon, Hyperion ve Cloanto, boingball logosu, amiga os sürümleri için davalık durumdalar
10. Bu davalar yüzünden en son nextgen amiga board'ı olacak olan Aeon a1222, 2018 ocağından beri satışa çıkamıyormuş.

Son

* Buraya kadar sorun yok herkes mutlu iken, hyperion geçtiğimiz günlerde ROM3.1'e update çıkardı. Ve cloanto ile papaz olmuşlar. Çünkü cloanto'nun eski rom ve workbenchleri satma hakkı olmakla birlikte 2018'de yayınlanmış romları satma hakkı yok. Bu sebepten hyperion'u dava etmiş.

Makalenin yazarı, Cloanto'nun tüm iş modelinin amiganın ölü kalmasına dayandığını iddia ediyor. Çünkü yazar daha önce 2000 adet rom satın almak istemiş bir kickstarter projesi için ve Cloanto satmamış. Cloanto son günlerde gidip Bill mcEwen'in kurduğu Amiga Inc.'i satın almış. Amiga Inc. ise "Amiga" isminin tek sahibi ve ayrıca hyperion'un sahip olduğu aynı kaynak kodu haklarına sahipmiş.

Ek bilgi: AmigaOS 3.9 kaynak kodu haage&partner ile birlikte gömüldü ve sahipsiz/kayıp.


Benim anladığım:  Cloanto commodore mini gibi birşey çıkarmak istiyor amiga için. Son zamanlarda toni Willen ile bir bağlantıları da var. Amibian da çatır çatır çalışıyor, demek artık emülasyon daha ucuz çiplere ulaşabilir.

[wizofwor]

Özet için çok teşekkürler. Patentleri elinde tutan gizemli oyuncunun Acer çıkması sanırım hepimiz için büyük sürpriz oldu. Bunca yıldır çeşitli ortamlara dile getirilen "Niye x86 versiyonu yapmıyorsunuz hacıt?" sorusuna verilen -bazılarını tatmin etmiş olsa da beni asla tatmin etmeyen- cevapların aslında "Çünkü hak sahibi (Acer) izin vermiyor." denemediği için uydurulan birer mazeret olduğunu öğrenmek daha büyük sürpriz oldu. Bu güne kadar bir Amiga sevdalısı olarak addettiğimiz Cloanto'nun tam bir pislik çıkması ayrıca üzdü.

Tüm bu gelişmelerden sonra 3 yeni sorum var.

(1) Hyperion Amiga OS'u ARM mimarisine taşıyabilir mi? Çünkü lütfen taşısın.

(2) OS4'ün henüz daha çiçeği burnunda olduğu dönemde. Hyperion'un "OS4 güncellemelerine (boing ball) paralel olarak OS5 için çalışmalara başladık. Esas bir de bittiğinde onu görün." şeklinde demeçleri vardı. Bunun OS3.9 kaynak kodlarının H&P'de kalması ve kaybolmasıyla ilgisi var mı? Demek istediğim OS4 ilgili bazı lisans problemleri öngördükleri için OS5'i sıfırdan hazırlamaya mı başlamışlardı.

(3) Amithlon'un önlemez yükselişi ve hızla ortadan kaybolmasında Acer'ın ve Intel yasağının rolü var mıydı?

(4) Cloanto'nun Rom'a müdahale hakkı olmaması mevzu ayrıca ilginç. Bununla ilgili benim bildiğim iki case var.

CDTV'de Kickstart 1.3'e ilave olarak CD ile ilgili özellikleri ekleyen Extended Rom diye bir zamazingo var. 1.0 ve 2.7 versiyonları mevcut. Açılış ekranını değiştiriyor. CDROM için gerekli driverları ekliyor vs. Aynı Extended Rom'un 2.30 versiyonunu A570'e de koymuşlar ki Amiga 500'e A570 bağladığımızda CDTV gibi çalışması sağlanmış. A570'deki ROM açılışta df0'ı kontrol ediyor. Floppy sürücüsünü bulamadığında kırmızı ekranda duruyor ve sistemi boot etmiyor. CDTV'de floppy olmadığı için Extended Rom 2.30'ı CDTV'ye takamıyoruz. Cloanto bu disk kontrolünü kaldırarak 2.30'un CDTV'de versiyonunu yapmış.

https://retrocomputing.stackexchange.com/questions/1208/extended-roms-on-the-amiga-cd32-and-cdtv/1906#1906

Bu konuyu araştırırken Cloanto'nun Kickstart 3.1'de de bir çok yama yaptığını gördüm.

https://www.amigaforever.com/kb/16-125

Cloanto'nun bu tarz modifiyeli ROM'ları yasal olarak hazırlayamıyor olması -eğer gerçekten öyle ise- çok saçma değil mi? Sonuçta bu değişiklikleri mevcut ROM ve patch'ler arasında kod kopyalayarak yapıyor. İsterse orjinal ROM'lardan bu versiyonları üreten generator da hazırlayabilir.

[Ref]

Amiga sevdalısı olarak addettiğimiz Cloanto'nun tam bir pislik çıkması ayrıca üzdü.

Beni bilirsiniz, biri ak derse ben bok derim. Ne yapayım kimsenin antitez üretmediği bir dünyada yaşamaktansa bana gıcık denmesine razıyım sanırım. Bu sebepten yazıyı okuduğumda "Cloanto bu kadar suçlu olabilir mi gerçekten?" diye kendime sormuştum.

Aklıma gelenler: 3.1 rom satmaya lisansı olan bir kurum, aynı rom'un 3.1.4 vb. minörlerini de satma yetkisi olabilir, bunu mahkemeye götürmekte bir sorun görmüyorum. Mahkeme kararı verir, konu kapanır. Aynı durumda, tıpkı hyperion gibi, hatta onlardan daha büyük bir hamle yaparak gidip Amiga Inc'ye bir yatırım yapmış, ve yatırımının getirdiği haklar var, bunları kullanmak istemeleri de doğal. Şimdiye kadar ne hyperion'un os3.1'e güncelleme getirmesine engel olmaya çalıştılar, ne de OS4+ün gelişimine engel oldular. İsteyen istediğini yazıyor zaten.

Yani bu metni bir de cloanto'nun ağzından dinlemek isterim. Yukarıda da belirttiğim gibi metin kendi içinde çelişiyor. Ama bilgiler olabildiğince açık verilmiş, kendi yorumumuzu yapacak bir boşluk bırakılmış, o sebepten kabul edilebilir bir girişim.

(1) Hyperion Amiga OS'u ARM mimarisine taşıyabilir mi? Çünkü lütfen taşısın.

Bu şahane bir fikir, belki birkaç hatırlatma yapılabilir.

(2) OS4'ün henüz daha çiçeği burnunda olduğu dönemde. Hyperion'un "OS4 güncellemelerine (boing ball) paralel olarak OS5 için çalışmalara başladık. Esas bir de bittiğinde onu görün." şeklinde demeçleri vardı. Bunun OS3.9 kaynak kodlarının H&P'de kalması ve kaybolmasıyla ilgisi var mı? Demek istediğim OS4 ilgili bazı lisans problemleri öngördükleri için OS5'i sıfırdan hazırlamaya mı başlamışlardı.

Hiçbir fikrim yok ama, hyperion'daki birkaç kişi kafasına göre sıfırdan Amiga türevi bir OS yazabilecek hale geldilerse helal olsun.

[Shax]

(1) Hyperion Amiga OS'u ARM mimarisine taşıyabilir mi? Çünkü lütfen taşısın.

Bu şahane bir fikir, belki birkaç hatırlatma yapılabilir.

 Pratik faydasi nedir bunun? Amiga' nin yeni dunyada ederinin kocaman bir sifir oldugunu, bizim de kullanim anilarimiz olmasa gecmiste de pek bir cacik olmadigi dusunen siradan bir kullanici olarak soruyorum bunu. Kiz arkadas muhabbeti yuzunden mi millet bu kadar sahipleniyor acaba? Yoksa sunulmasiyla patlamasi arasinda ki mesafe cok kisaydi.

 Bu arada, ak.

[wizofwor]

Kullanım açısından bu güne kadar üretilen ve satılan PPC kartlardan bir farkı olmasını ummuyorum. Pratik faydası donanım maliyetini $700-1000 bandından $100-200 bandına çekmek olur.

[eonder87]

Bu noktada asıl çakallığı Hyperion yapmış zira sen bu adamlara (cloanto) satış hakkı vermişsin yani 3.1 romuna kadar satış hakkı cloanto'da bu da bir güncelleme olduğundan 3.1.4'ü de satabilmesi paylaşabilmesi gerekliydi. Hyperion 3.1.4 yerine 3.2 sürümünü çıkardık ve bu yasal olarak sadece bizim tarafımızca kullanılabilir dese sorun çözülürdü. Cloanto haklı bu konuda. Gelelim Acer'in amiga ismini bitirme çabalarına isim hakkını alıp da hiç bir şey yapmamak ne kadar saçma bir şeydir. Web sayfalarında bile bu tarz içeriklere yıllık bir meblağ ödenmesi taraftarıyım.

Acer x86 yada x64'e bu yazılımı getirse donanıma da adapte etse de 100-200 dolar civarına bir amiga 500 klonu çıkarsa mükemmel olmaz mıydı.

ARM tarafına gelirse de çok ama çok güzel bir şey olur zira Raspberry Pi gibi 35 dolarlık donanımlar da 100-200 dolarlık donanımlar da çalıştırabileceği için hiç bir sorun kalmazdı. Power PC'ler tarihin tozlu sayfalarına gömüldü ancak zar zor piyasada Retroseverler sayesinde kalmaya çalışıyor.

[Ref]

Pratik faydasi nedir bunun?

80'lerden kalan bilgisayarları konuştuğumuz bir forumdayız. Retrojen'in pratik faydası ne ki? Vakit geçirmek işte. AmigaOS arm'a port edilirse bir sonraki raat'da biri cep telefonuna gelir, 3-4 kişiyi aradıktan sonra guru verir yeniden açılır vb. Bakarız muhabbet ederiz, konu çıkar.

Intel ya da PPC için yapılan amigaOS'ların da pratik bir faydası olmadı ki hiç? Hepsi bir hayalden ibaret. Fakat bir işlemci seçilecekse ARM aşırı uygun amigaOS için. Düşünsene, webkit küt diye çalışacak, full javascript css son sürüm uyumlu bir browser, gadtools altında çalışıyor. AmigaOS herhangi bir posix klonu da değil ki, birbirine benzeyen binlerce OS'dan biri değil. Sadece Amigaya özel durumlar var, kendine has bir görünümü, kullanımı var, datatype'lar, library'ler, device'lar, kaydrılabilir ekranlar vb. Şimdi MacOSX yeryüzünden silinse kim üzülür, bir başka unix/SCO klonu deyip hayatımıza devam edicez. AmigaOS'un bu kadar hayatta kalmasının sebebi alternatifinin olmaması.

Şu foruma kayıtlı 100 kişinin hayatında "vay be" dedirtmesi dışında gerçek bir faydası yok. Ama, siktir et diğerlerini, bizim için, belki aradığımız şey budur?

Acer x86 yada x64'e bu yazılımı getirse donanıma da adapte etse de 100-200 dolar civarına bir amiga 500 klonu çıkarsa mükemmel olmaz mıydı.

Acer bir tayvan şirketi. 2018'de 2.8milyar$ (USD) konsolide kar açıklamış. son üç ayda kemiksiz 27 milyon dolar kar etmiş. Amiga'ya yapacakları yatırım maaş verecekleri adamı ve onu yönetecek adamları tuttuklarına değmeyecektir. Yani kısaca, yapacakları daha önemli işler var Bu aslında bir şans. Bir mucize olsa ve amiga apple gibi kar etse büyük olasılıkla hepimiz nefret edecektik. Küçük ama samimi dünyamız bize yeter ve artar bile. Ceplerimizden ellerini çeksinler ve bize bulaşmasınlar yeter. Biz kendi os'umuzu da donanımımızı da yaparız teşekkürler.

Amaa, belki acer'de çalışan eski bir amigacı mühendis vardır ha?:
http://amigax1000.blogspot.com/2017/12/acer-lcd-screen-that-supports-amiga.html

[Alpyre]

(3) Amithlon'un önlemez yükselişi ve hızla ortadan kaybolmasında Acer'ın ve Intel yasağının rolü var mıydı?

Amithlon'un gündeme geldiği dönemde Amiga patentleri Gateway'de, AmigaOS lisansları ise Haage&Partner'deydi. Amithlon'un geliştiricisi Bernd Meyer Haage ile bir lisans anlaşmasına varmış ve hatta Umilator adını verdiği - donanıma çok daha yakın olacağını iddia ettiği - yeni bir sürüm üzerinde çalışıyordu, ancak sona (Gateway, Haage arasında) ne olduysa oldu, Haage&Partner lisansını geri çekti, Bernie mahkemelik oldu, en sonunda da çileden çıktı Amithlon ve Umilator kaynak kodlarını sildi. Acer'in bu olaylara bir dahli yok...

Bernie ile son yazışmamda (evet bir dönem ilginç şekilde bağlantı halindeydik ) bir daha Amithlon veya benzeri bir şey üzerinde asla çalışmayacağını, sadece WinUAE'yi destekleyeceğini, WinUAE ve Linux çekirdeklerinin kaynak kodlarının açık olduğunu ve isteyenin kendi Amithlon'unu yazabileceğini söylemişti (arkadaş çok mütevazı, herkesin kendisi gibi Linux sihirbazı filan olduğunu düşünüyor galiba ). Kendisi duyduğum kadarıyla şu sıralar Vampire'a takılıyormuş.

Commodore'un ani iflasından sonra patent sorunları 25 yıldır çözülemedi gitti. Ancak her şeye rağmen Hyperion işi gayet iyi götürüyor görünüyor. Hala satış yapabiliyor, geliştiricilerine maaş verebiliyorlar helal olsun valla

[Ref]

Ancak her şeye rağmen Hyperion işi gayet iyi götürüyor görünüyor. Hala satış yapabiliyor, geliştiricilerine maaş verebiliyorlar helal olsun valla

Cep telefonu operatörlerine hizmet veriyormuş. Ayrıca başka firmalardan da outsource iş alıyorlarmış. Ayrıca kaç kişi çalışıyor acaba? Yıllar önce en aktif olduğu yıllarda 5 kişiydiler diye biliyorum.

[Shax]

 Uzerine ppc takilabilen her Amiga’ yla (3000T haric) piyasaya surulmus her bir ppc karti kullandim. Kullandim da demeyelim zira kullanilabilen pek bir sey yok ortada. Hatta ucu ucuna bir amijoe bile ediniyordum az kalsin. Geldigim noktada, Phase 5 uretimi ppc kartlarin klasik Amiga’ lar icin en az bir kup kesme seker kadar fayda sagladigini anladim. Tabii bu karsilastirmada kesme seker rakipsiz; Hemen hemen ayni islevler ama cok daha dusuk maliyete.

 Ne yeni nesil os’ leri dogru duzgun calistirabiliyor ne de klasik os’ te ise yariyor bu oyuncaklar. Yeni nesil ppc donanimlarsa bir baska sacmalik zira bir kere Amiga degiller. Sizin bizim alisik oldugumuz anlamda yani. Screenshot almak icin kullanacaginiz bir hobi os’ i calistiran acayip anlamsiz donanimlar olarak tarihteki yerlerini aliyorlar zaten.

 Benim bildigim Amiga 68K’ dir ve uzerinde workbench calisir. Hizi disinda hicbir sorunu da yoktur; Gelecegi ve gundelik kullanimi da elbette. Zatem oyle bir sey de istemiyorum zira onumde efektif bir wintel cozumu var. Bitti o Amiga’ nin X86 ya da bilmem neye gecme fasli, gecmiste kaldi. Amiga kilciksiz bir “gecmis” oyuncagi, sadece gecmis.

 Bok gibi paralara ortada donen ppc ekipmanlari kullanmadiysaniz merakinizi cezbediyor olabilir ama gercekten de bes para etmez seyler bunlar, yenileri de eskileri de. Ben oyumu ultra hizli 68K’ lardan yana kullaniyorum. Bildigimiz tanidigimiz Amiga ama hic olmadigi kadar hizli. Iste ihtiyacim olan asil sey bu benim.

[gibraltar]

Benim bildigim Amiga 68K’ dir ve uzerinde workbench calisir. Hizi disinda hicbir sorunu da yoktur; Gelecegi ve gundelik kullanimi da elbette. Zatem oyle bir sey de istemiyorum zira onumde efektif bir wintel cozumu var. Bitti o Amiga’ nin X86 ya da bilmem neye gecme fasli, gecmiste kaldi. Amiga kilciksiz bir “gecmis” oyuncagi, sadece gecmis.

retro cihazlar için düşündüğüm şeyin özeti bu. üzerinde battlefield 8 oynanabilen zibilyon tane modifikasyon geçirmiş mutant amiga'nın, yapımcısının teknik kabiliyetlerine "vay anasını!" dedirtmekten başka ne ilginçliği var ki?


kusura bakmayın muhabbete direk daldım, demesem olmazdı. 

[Alpyre]

Ula bu PPC kartlar size ne etti kardeşim?
Ben bu tartışmayı başka mecralarda daha önce de yaptım, pek performanslı olmayan tartışmalardı. Hep kavga çıktı sonunda, ama hassas yerlere dokunuyorum, farkındayım ama yazmazsam da içimde kalır. Umarım burada da kavga çıkmaz.

Ben bu argümanları okuyorum, okuyorum arkasındaki rasyonaliteye bir türlü ulaşamıyorum.
Şimdi şu yaptığın ideal Amiga tanımıyla başlayalım:
- 68K olacak
- Üzerinde Workbench çalışacak
- Hızlı olacak

Hadi kabul ettik diyelim bu tanımı. Şimdi benim evdeki Phase5'ın PPC 603e+'lı hobi makinemin screenshot'unu karşılaştıralım bu tanımla:

- 68k olacak: ABox var [check]
- Workbench çalışacak : Ekranın sol üst köşesine bakar mıyız? [check]
- Hızlı olacak : 320Mhz PPC CPU var bu alette (yani "ultra hızlı") [check]

Üçte üç, hat trick.

Yeni nesil ppc donanimlarsa bir baska sacmalik zira bir kere Amiga degiller

Bunun tartışmasına hiç girmeyeceğim, çünkü yukarıdaki kriterlere göre kıyaslarsak, onlar da üçte üç skor alacak.

Zevkler renkler tartışılmaz, demek ki PPC'ye bi gıcığın var. Olabilir. Tamam da, bu "faydalılık" argümanın beni tetikliyor bu defa.
Sen PPC olmayan ideal Amiga'nla ne yapacaksın ki "hobi" ve "screenshot" dışında da fazladan fayda elde edeceksin? Bunu bulamıyorum bak.

Ha "bok gibi pahalı" kısmına da itiraz olmaz. Tamam da bana ucuz bir hobi söylesene bakalım sen? Sudoku oynayıp, origami mi yapalım?

[Shax]

Ula bu PPC kartlar size ne etti kardeşim?

Iki uc tanesini %100 karla satip pc parcalari aldim. Bu anlamda Ppc kartlar bir numara, hakkini yiyemem.

- Hızlı olacak : 320Mhz PPC CPU var bu alette (yani "ultra hızlı") [check]

 Blizzard 320MHz. En cok satan modeldi zaten, raflardan dokulurdu.

Sen PPC olmayan ideal Amiga'nla ne yapacaksın ki "hobi" ve "screenshot" dışında da fazladan fayda elde edeceksin?

 Kesinlikle ppc gerektirmeyen seyler oluyor. Ppc ihtiyaci sebebiyle tas konmus bir Amiga deneyimi hatirlamiyorum.

Ha "bok gibi pahalı" kısmına da itiraz olmaz. Tamam da bana ucuz bir hobi söylesene bakalım sen?

Pahali hobi benim kitabimda yer almaz. Bir lokma bir hirka. Origami elbette olabilir.

[Alpyre]

Sen PPC olmayan ideal Amiga'nla ne yapacaksın ki "hobi" ve "screenshot" dışında da fazladan fayda elde edeceksin?

Kesinlikle ppc gerektirmeyen seyler oluyor. Ppc ihtiyaci sebebiyle tas konmus bir Amiga deneyimi hatirlamiyorum.

Şimdi bu yazdığın doğruysa "hız" neden istiyorsun? 68k mimarisi CPU'larla erişebileceğin en fazla 60-66 Mhz. O da overclock ile ve şanslıysan. Madem ki PPC'siz Amiga'ların verdiği deneyim yeterliydi neden "hız" mevzunu gündeme getirdin ki? PPC'ye yapılan geçişin nedeni zaten hıza olan gereksinim değil miydi?

Madem bu düşüncedesin, ediniver 030* bir turbo kart bak keyfine (ama sakın Phase5'in kartlarından biri olmasın fena tefe koyarım).

Not: 060 değil, özellikle 030. Çünkü "060'lar en cok satan modeldi zaten, raflardan dokulurdu" de ondan.