SPECTRA görüntü arabirimi satışta...

[Ref]

SPECTRA, Zx spectrum için fruitcake'in geliştirdiği bir arabirim. SpectraNet ile karıştırmayın, bu farklı biri tarafından yapılan bambaşka amaçlı bir kart.

Başlangıçta yapılma sebebi zx spectrum 48k için RGB çıkış sağlamasıydı. Fakat son baktığımda özellik listesi büyümüş:

1. RGB scart çıkış
2. rs232 seri port (interface1 uyumlu)
3. reset butonu
4. Kempston Joystick soketi
5. yeni ekran modları (8x8, 8x4, 8x2, 8x1, 4x8, 4x4, 4x2, 4x1 alanda 64 renk)
6. tüm eski oyunlarla uyumlu

http://www.fruitcake.plus.com/Sinclair/Spectrum/Spectra/SpectraInterface.htm

ebay'de 60 sterlinden bulunuyor.

Şimdi bu kart hakkındaki bazı olayları konuşayım:

Bu kart güzel bir kart, sadece 16/48k modellerde çalışıyor. Reset butonu eklemesi güzel birşey, RGB çıkış da iyi vs. Fakat ekstra ekran modları spectrum camiası tarafından biraz negatif algılandı. Çünkü UlaPlus'ı baltalıyor. Ulaplus, hiçbir ekran modu eklememesine karşın zx spectrum ULA'sının yeniden üretilmesi demek, bu da bir sürü arızalı spectrum'un kurtarılması demek.

[AmonR]

E gayet güzel bir eklenti olmuş bu.
Yeni ekran modlarını saymazsak, 16/48K'ları +2 haline getiriyor. 

Benim anlamadığım UlaPlus'ı niye baltalasın, ikisi tamamen farklı şeyler. ULA'sı bozuk bir spectrumda bu eklenti bir işe yaramaz ki; illa yeni bir ULA gerekir.
Yani, insanlar ULA'sı bozuk Spectrumlarını yeniden hayata döndürmek istiyorlarsa, eninde sonunda birilerinin bir şekilde yeni ULA'lar üretmesi gerekecek.

[Alco]

@Ref

Geçen gün konuştuğumuz MA20'yi hatırlattı bana. Hatta senin bahsettiğin şu WOS başlığında da epey konu olmuş.

Benim anlamadığım UlaPlus'ı niye baltalasın, ikisi tamamen farklı şeyler. ULA'sı bozuk bir spectrumda bu eklenti bir işe yaramaz ki; illa yeni bir ULA gerekir.
Yani, insanlar ULA'sı bozuk Spectrumlarını yeniden hayata döndürmek istiyorlarsa, eninde sonunda birilerinin bir şekilde yeni ULA'lar üretmesi gerekecek.

Sanırım farklı şekilde sağladıkları "yeni ekran modu desteği" olayı, bazı standartlaşmaların önüne geçeceği/geciktireceği için sıcak bakmıyorlar. Bölünme olacak yani.

[hades]

...
ULA'sı bozuk bir spectrumda bu eklenti bir işe yaramaz ki
...

Sabahtan beri ara sıra düşünüyorum. ULA olmadan Speccyler çalışabilir mi? diye.
Bildiğim kadarıyla ULA, görüntü, teyp ve klavyeden sorumlu. Vic, 6845 vs.. bir işlemci kullanılarak expansion porta takılı bir devre yapılamaz mı?
Biraz daha açarsam expansion porta takılı ve in/out komutlarıyla erişilebilen bir video ram/Vic kartı ve devamında gerekirse Spectra olabilir. Bu arada Rom'daki print vs. rutinlerinin değişmesi gerekir. Başka bir konu ise ram'lerin kontrolü. ULA'dan çıkan bazı işaretler var. Klavye tarama ise başka bir dert.
En iyisi hiç uğraşmayıp sıfırdan ZX boardı yapmak daha kolay olur

[AmonR]

...
En iyisi hiç uğraşmayıp sıfırdan ZX boardı yapmak daha kolay olur

Benim de aklıma bu konu takılıyor.
Mesela şu orijinal ULA kullanılmadan, %100 uyumlu bir Spectrum klonu yapılamaz mı?
Vakti zamanında eski sovyetlerde Spectrum klonu üretenler nasıl yapmışlar acaba?

[Ref]

Benim de aklıma bu konu takılıyor.
Mesela şu orijinal ULA kullanılmadan, %100 uyumlu bir Spectrum klonu yapılamaz mı?

Harlequin raftaki malzemelerden üretilmiş. İlk hali şöyle:


Chris sayesinde ateşlenmiş olan Harlequin Clone projesi var. Şu anda tüm şematikler ortada, fakat sadece 48k yapabiliyoruz.





http://trastero.speccy.org/cosas/JL/Harlequin/superfo1.html

Harlequin, ULA kitabını yazarken Chris'in deneme yaptığı bir board, ULA'yı daha iyi anlamak için geliştirmiş. Sonra bunu PCB'ye çevirip ürettiler, bilmiyorum hala kaldı mı ama PCB'ler için kuyruk oluşturuyorlardı geçen sene.

Chris'in sayfası:
http://www.zxdesign.info/indexPage.shtml

Kendim yapıcam diyorsan ihtiyacın olan herşey bu pakette:
http://trastero.speccy.org/cosas/JL/Harlequin/Documentacion/superfo-rev-f.zip

Burda da bazı resimler var:
http://www.truppel-online.de/harlbuild/HarlRevF_build.html

Vakti zamanında eski sovyetlerde Spectrum klonu üretenler nasıl yapmışlar acaba?

Ruslar yapamamış aslında. Rus klonları pentagon dışında hepsi bir takım uyumsuzluklar içeriyor. Aslında amaç güzelmiş, spectrum'un problemlerini tamir etmişler adamlar. Örneğin baş belası "contention" gecikme yok rus klonlarında. Birçoğunun disk arabirimi var, hepsi 256kb/1MB arasında ram'e sahip. Bu sebepten demo scene o tarafta çok güçlü, çünkü disk arabirimi standart geliyor. Bazıları grafik arabirimini de geliştirmişler. Örneğin ZX Scorpion'da gigascreen çipi var, bu peş peşe gelen iki kareyi birleştiriyor sadece, böylece renkler karışıyor. Ya da ikinci bir renk bufferi kullanarak (768byte) renk sayısını 64'e çıkarabiliyorsunuz. Aynı zamanda mode1 denilen 640x256'lık bir ekran daha var, bir de 8x1'lik mode 2, bunlar resmi timex-sinclair modellerde de buluyor. Adamlar hepsini bir araya koymuşlar. Rus klonları bayağı iyidir aslında.

Fakat ULA'yı üretmişler mesela. Z80'de yok zaten rusyada, onu da kendileri üretmiş, çip isimler başka başka. Komple klon yani.

Bu ilk dönem pentagon, sene 1993,


Bu son dönem pentagonlardan, artık üzerinde zilog çip bulunabiliyor:

[AmonR]

Harlequin raftaki malzemelerden üretilmiş.

Chris sayesinde ateşlenmiş olan Harlequin Clone projesi var. Şu anda tüm şematikler ortada, fakat sadece 48k yapabiliyoruz.

Kendim yapıcam diyorsan ihtiyacın olan herşey bu pakette:
http://trastero.speccy.org/cosas/JL/Harlequin/Documentacion/superfo-rev-f.zip

Hah işte demeye çalıştığım buydu; kafayı bozan birisi tamamen "raftaki malzemelerle" yeni bir ZX Spectrum 48K üretebiliyor.
Böyle birşeyin yapılabiliyor olmasını bilmek bile insanı mutlu ediyor. 
Günün birinde tüm orijinal Spectrum'lar miadlarını doldurup kullanılamaz hale geldiklerinde, birileri çıkıp yenilerini üretebilecek; gerçekten iç ferahlatıcı bir bilgi bu. 

Vakti zamanında eski sovyetlerde Spectrum klonu üretenler nasıl yapmışlar acaba?

Ruslar yapamamış aslında. Rus klonları pentagon dışında hepsi bir takım uyumsuzluklar içeriyor. Aslında amaç güzelmiş, spectrum'un problemlerini tamir etmişler adamlar. Örneğin baş belası "contention" gecikme yok rus klonlarında. Birçoğunun disk arabirimi var, hepsi 256kb/1MB arasında ram'e sahip. Bu sebepten demo scene o tarafta çok güçlü, çünkü disk arabirimi standart geliyor. Bazıları grafik arabirimini de geliştirmişler. Örneğin ZX Scorpion'da gigascreen çipi var, bu peş peşe gelen iki kareyi birleştiriyor sadece, böylece renkler karışıyor. Ya da ikinci bir renk bufferi kullanarak (768byte) renk sayısını 64'e çıkarabiliyorsunuz. Aynı zamanda mode1 denilen 640x256'lık bir ekran daha var, bir de 8x1'lik mode 2, bunlar resmi timex-sinclair modellerde de buluyor. Adamlar hepsini bir araya koymuşlar. Rus klonları bayağı iyidir aslında.

Fakat ULA'yı üretmişler mesela. Z80'de yok zaten rusyada, onu da kendileri üretmiş, çip isimler başka başka. Komple klon yani.

Ben de öyle biliyordum, yani pek çok Rus klonunun, ilave özellikleri sebebiyle %100 uyumlu olmadıklarını biliyordum.
Ama ULA (veya benzeri) bir chip ürettiklerinden haberim yoktu. 

[Alco]

Hah işte demeye çalıştığım buydu; kafayı bozan birisi tamamen "raftaki malzemelerle" yeni bir ZX Spectrum 48K üretebiliyor.

Raftaki malzemelerle diyince; araya bir not düşme gereği duydum. Yanlış hatırlamıyorsam, Elo Elektronik'in bir sayısında ZX80 veya ZX81'in tam şematiğini vermişlerdi. Hani isteyen gitsin malzemeleri alsın ve kendi bilgisayarını yapsın gibisinden.

Ben Elo'ları hades'den aldım ve onların arasından bu şematik çıkmadı. Hatta ona da sordum sonradan. Tabii ben tamamen yanlış hatırlıyor da olabilirim. O yıllarda bizimkiler EDM tezgahı yapıyorlardı ve atölyede elektronik mühendisi/tekniker gibi elemanlar da vardı. Ben de onların dergileri falan kurcalarken bende olmayan eski sayılarda görmüştüm. Ama belki de ELO değil de başka bir dergidir. Sonuçta 12 yaşında falandım.

[Ref]

Raftaki malzemelerle diyince; araya bir not düşme gereği duydum. Yanlış hatırlamıyorsam, Elo Elektronik'in bir sayısında ZX80 veya ZX81'in tam şematiğini vermişlerdi. Hani isteyen gitsin malzemeleri alsın ve kendi bilgisayarını yapsın gibisinden.

zx80'in şeması her zaman açıkmış zaten. Nette de bulunabiliyor, örnek:
http://searle.hostei.com/grant/zx80/zx80.pdf

Fakat zx81'de ULA bulunduğu için raftan üretilme problemi var, ula'nın bir şekilde tekrar düşünülmesi gerek. Harlequin'e bakarsanız ula yerine yüklü miktarda kadar IC eklendiğini görebilirsiniz. Ve büyük ihtimal bir tane de CPLD var (kontrol etmedim ama bir noktada mecbur kalınmış olabilir).

[memrah]

Ve büyük ihtimal bir tane de CPLD var (kontrol etmedim ama bir noktada mecbur kalınmış olabilir).

Eger bir CPLD varsa, aninda derim ki, madem isin icine bir CPLD katacaktiniz, o zaman tum geri kalan logic IC'leri de CPLD'nin icine aliverseydiniz. Sonucta programlanmamis bir CPLD'de raftan alma/off-the-self bir cihaz.

Not: O devre kartindaki expansion portu biraz sagda mi kalmis kasadaki delige gore?

[Ref]

Not: O devre kartindaki expansion portu biraz sagda mi kalmis kasadaki delige gore?

Sen bunu gözle farkettiysen bravo. Evet, o ilk pcb'de bir hata olmuştu, sonra onu düzelttiler. Bir sonraki büyük fotografa bakarsan power soketi ile port arasındaki boşluk daha fazla. En üstteki türünün ilk örneği idi. Büyük resim türünün son örneği, revizyon F.

Bu arada CPLD seçeneğe tabi imiş, CPLD kullanmak isterseniz çip sayısı bayağı düşüyor tabii. CPLD kullanmadan tamamen raftaki çiplerden üretilebiliyormuş.

[Alco]

zx80'in şeması her zaman açıkmış zaten. Nette de bulunabiliyor, örnek:
http://searle.hostei.com/grant/zx80/zx80.pdf

İyi de bu dediğim sene 1985, bilemedin '86. Şema istediği kadar açık olsun, İstanbul dışına çıkınca en yaygın dergiyi bile bulamadığın bir ülkede neye yarar.

Grant'i biliyordum ama hatırlattığın iyi oldu. Adamın istikrarlı bir şekilde 97'den beri devam ediyor olması da imrenilecek bir husus.

[memrah]

Bu arada CPLD seçeneğe tabi imiş, CPLD kullanmak isterseniz çip sayısı bayağı düşüyor tabii. CPLD kullanmadan tamamen raftaki çiplerden üretilebiliyormuş.

Merak ettigim acaba gercek Ferranti ULA'li bir ZX Spectrum ile kiyaslandiginda timing'ler ne alemde oluyor bunlarda.

[Ref]

Bu arada CPLD seçeneğe tabi imiş, CPLD kullanmak isterseniz çip sayısı bayağı düşüyor tabii. CPLD kullanmadan tamamen raftaki çiplerden üretilebiliyormuş.

Merak ettigim acaba gercek Ferranti ULA'li bir ZX Spectrum ile kiyaslandiginda timing'ler ne alemde oluyor bunlarda.

Bildiğim kadarıyla 100% aynı.